Akgün Yem - Bilgilendirme

Bilgilendirme

Süt İneklerinin Beslenmesinde 4 Dönem

Süt İneklerinin Beslenmesini 4 Dönemde İncelemek Mümkündür

  • Birinci Dönem (Erken Laktasyon)
  • İkinci Dönem (Yüksek Verim Dönemi)
  • Üçüncü Dönem (Düşük Verim Dönemi)
  • Dördüncü Dönem (Kuru Dönem)

Birinci Dönem(Erken Laktasyon Dönemi):

      Doğumu takiben ve süt veriminde hızlı bir artışın görüldüğü yaklaşık ilk 70 günlük dönemdir. Genetik yapı, sağlık ve bakım-besleme şartlarına göre bu süre uzayabilir veya kısalabilir. Gebelik süresince uterusun baskısı ile sindirim sistemi kapasitesinde meydana gelen azalma ve doğumun meydana getirdiği stres, yem tüketiminin önemli ölçüde dümesine yol açmaktadır. Bu dönemde hayvanın ihtiyaçlarının tükettiği yem ile karşılanması çoğunlukla mümkün olmaz ve hayvan özellikle enerji ihtiyacını karşılamak için başta yağlar olmak üzere vücut rezervlerini kullanmaya başlar. Böylelikle canlı ağırlıkta bir azalma gözlenir. Yüksek süt veren ineklerde canlı ağırlık kaybı %10?a kadar çıkabilir. Bu oranın üzerine çıkılması metabolik hastalıkları beraberinde getirir. Bu dönemde rasyon düzenlemeleri süt sığırcılığında yapılması gereken en önemli uygulamalardandır. Hayvanın o andaki süt verim ihtiyacını karşılayacak kadar besin maddeleri ve enerji ihtiva eden rasyonun hemen uygulanmaya konulması, asidoz ve buna bağlı hastalıkları önüne geçmek adına önemlidir.
      Hayvanlara verilecek günlük yem miktarı doğum öncesi verilen konsantre yeme günde 500g kadar ilave edilerek tedrici olarak artırılmalıdır. Verilecek konsantre yemin oranı total rasyonda %60?ı geçmemelidir.
      Yemlemede yapılacak yanlışlıklar sonucunda asidoz ve ketosis gibi beslenme bozukluları meydana gelebilirken süt verim piki beklenin çok altında gerçekleşebilir. Bu dönemde aşağıdaki noktalara özellikle dikkat edilmelidir.

  • Yüksek kaliteli kaba yemler kullanılmalıdır.
  • Rasyonun yeterince protein ve enerji ihtiva ettiğinden emin olunmalıdır.
  • Konsantre yemler yavaş yavaş artırılarak verilmelidir.
  • Her türlü stres azaltılmalıdır.



İkinci Dönem(Yüksek Verim Dönemi):

      Bu dönemde süt sığırları en yüksek verime(pik dönemi) ulaşırlar. Erken laktasyondan sonraki yaklaşık 2 aylık dönemdir. Sağlık ve bakım-besleme şartlarına göre bu süre uzayabilir veya kısalabilir. Bu dönem için önemli olan süt verim pikini mümkün olduğunca uzatabilmektir. Bunu sağlamak için beslemeye çok dikkat edilmesi gerekir. Bu dönemin başlangıcında yem tüketimi maksimum düzeye çıkmak üzeredir ve canlı ağırlık kaybı çok düşük düzeye inmiştir ya da hayvan yavaş yavaş ağırlık kazanmaya başlamıştır. Yüksek düzeydeki besin maddeleri ve enerji ihtiyacını karşılayabilmek için tane yem ya da konsantre yem miktarında artış yapılır. Bunun yanısıra yine yüksek kaliteli kaba yem verilmeye devam edilmelidir. Konsantre yemlerin çok yüksek düzeyde kullanılmak zorunda kalındığı bu dönemde rumendeki optimal şartları bozmamak için ham selülozun sindirilme derecesi

  • Günde en az 3 öğün yemleme yapılmalıdır.
  • Kaliteli kaba yemler kullanılmalıdır
  • Kaba ve konsantre yemler karıştırılarak birlikte verilmelidir.
  • Her türlü stresten kaçınmalıdır.

      Yemlemeye dikkat edilmediğinde süt veriminde ani düşüşler, süt yağ oranının azalması, ketosis ve kızgınlığın gözlenememesi gibi problemler görülebilir. Hayvanların kısa sürede pike ulaşmaları, verimin mümkün olduğunca artırılması ve pik döneminin mümkün olduğunca uzun tutulması; laktasyon süt verim düzeyini yükseltmek bakımından oldukça önemlidir. Pik döneminde maksimum verim almak için hayvana kuru dönemde iyi bir bakımla düzgün bir vücut kondüsyonu sağlamak gerekir. Bu dönemde süt sığırlarında yem tüketiminde önemli bir azalma görülebilir. Bu amaçla yapılacak yemlemenin esası doğumdan hemen sonra hayvanları daha yüksek besin maddesi ihtiva eden süt yemleri kullanılmalıdır.


Üçüncü Dönem(Düşük Verim Dönemi)

      Süt veriminin azalması nedeniyle hayvanın ihtiyaçlarının kolaylıkla karşılanabildiği bir dönemdir. Pik döneminden sonraki kuruya çıkana kadar olan dönemi kapsar. Süt verimindeki azalma aylık yaklaşık %10 kadar olmalıdır. Erken laktasyon dönemdeki ağırlık kaybının bu dönemde yerine konacağı ve gebelikten ileri gelen ihtiyaçlar göz önünde tutulmalı ve yine beslemeye önem verilmelidir. Bu dönemde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta hayvanın yağlandırılmaması olmalıdır. Süt inekleri kuru döneme ya da laktasyona yağlı bir kondisyonla girdiklerinde ketosis gibi metabolik hastalıklar ve çeşitli döl verim bozuklukları ile karşılaşılabilir.


Dördüncü Dönem(Kuru Dönem)

      Beslenme açısından en kritik dönemdir. Kuru dönemde uygulanacak iyi bir besleme programı, hem müteakip laktasyon dönemindeki süt veriminin artırılmasında hem de metabolik hastalıkların minimize edilmesinde büyük önem taşır. Memede eski hücrelerin regresyonu yeni hücrelerin oluşumu bu dönemde gerçekleşmektedir. Fötüsün normal gelişimi ve takip eden laktasyon periyoduna daha iyi bir kondüsyonla girmesi için bu dönemin mutlaka uygulanması gerekir. 5 puan üzerinden yapılan kondüsyon puanlamasına göre kuru dönem başlangıcında kondüsyonun 2,5-3 puan olması gerekir. Kondüsyonun buzağılama sırasında 3.5-4 puana çıkarılması gerekmektedir. Kuru dönemin en az 50-60 gün sürmesi gerekmektedir. Bu sürenin daha az tutulması müteakip verimi çok olumsuz yönde etkilemektedir. Düşük verimli hayvanlar ( kuruya ayrılma zamanında 10 kg'dan daha az süt verenler) kuruya ayrılırken önemli bir problemle karşılaşılmaz. Bu hayvanlar kuruya ayrılacakları anda yem verilmez, su miktarı sınırlandırılır ve aniden kuruya ayrılır. Yüksek süt verimli hayvanlarda ise bir geçiş döneminin uygulanması gerekir. Konsantre yem yavaş yavaş azaltılır. zaman zaman sağım yapılır ve hayvanın daha az stresle kuru döneme girmesi sağlanır. Rasyonlar hesap edilirken hayvanın yaşama payı ihtiyacı, gebelik ihtiyacı ve gerekli ise bir miktar ağırlık artışı için gereken ihtiyaçlar göz önüne alınmalıdır. Kurudaki ineklerde kuru madde ihtiyacı yaklaşık canlı ağırlığın %2'si kadardır. Bunun en az yarısının kaba yemlerden sağlanması gereklidir. Rasyona %50 oranında katılan tane yada konsantre yemler hayvanın ihtiyacını karşılamaya yeterlidir. Doğuma 10 gün kala konsantre yem miktarı tedricen artırılmaya başlanmalıdır. Bu uygulama ile doğumu müteakip artan ihtiyaçları karşılamak amacıyla yüksek düzeyde verilecek konsantre yeme hayvan alıştırılmış olur. Böylece ani yem değişikliklerinden ya da yetersiz yemlemeden ileri gelebilecek çeşitli beslenme bozukluklarına karşı tedbir alınmış olur.